Эрдэмтэн С.Шагжийн 4.5*5 см цаасанд багтаан бичсэн бүтээл Дэлхийн өвд бүртгэгдлээ

Нийтийн тээврийн унааны тасалбартай харьцуулж болох жижигхэн цаасан дээр цагаан ногоон дарь эхийн судрыг төвд үсгээр багтаан бичсэн нандин өв манай улсад бий. Энгийн нэгэн томруулдаг шилч тодруулж чадахааргүй нүдэнд үл ялгарч харагдах энэхүү хосгүй ур чадвар шаардсан бүтээлийг 20- р зууны эхэн үед Гандантэгчилэн хийдийн гүн ухааны гурван дацангийн нэгний нэрт анги дамба гэвш,Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн жинхэнэ гишүүн эрдэмтэн С.Шагж бүтээжээ. Түүний шавийн шавь нарых нь шавь болсон төвд судлаач эрдэмтэн Г.Отгонбаатар өөрийн багш нараас дамжуулан авсан энэхүү бүтээлийг судалснаар дэлхийн хэмжээнд таниулах боломжийг нээжээ. Анх энэ дурсгалыг бүрэн тайлж уншаагүй байхад бичвэрийн ард бичсэн ногоон дара эх гэж бичсэнээс нь үүдэн ганц ногоон дара эхийн судраар төсөөлж байжээ. Гэтэл техникийн хөгжил дэвшлийг ашиглан судлах үед цагаан ногоон дарь эхийг хоёулангий нь багтаасан болохыг мэдсэн байна. Тиймээс судлаач Отгонбаатар энэ хлсгүй бүтээлийг Сахиусан дара эх гэж нэрлэсэн байна. Сахиусан дарь эх бичвэрт төвд хэлний 62 бадаг шүлэг 79 мөр эгнээ, 250 шад мөр,5718 үсгийн тэмдэгт, 2510 цэг шад, бүхэлдээ 8228 тэмдэгтийг багтаасан байна. Дэлхийн хамгийн жижиг номд зүй ёсор тооцогдох хүн төрөлхтөний хосгүй нандин өв гэж үзэн манай улсаас энэ бүтээлийг ЮНЕСКО-ийн "Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн АНД бүсийн 6 р хурлаар дэвшүүлжээ. Энэ үеэр бүс нутгаас нийт 16 бүтээлийг шинээр бүртгэсний нэг нь Сахиусан тэнгэрийн бүтээл байжээ. Өнөөдөр энэ бүтээлийг ЮНЕСКО-ийн Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн бүс нутгийн өвд бүртгэж авсан батламжийг гардууллаа. Эрдэмтэн С.Шагж гуайн нүдэнд үл харагдах хэмжээгээр бичсэн бүтээл ганц Сахиусан дара эхийн бүтээлээр зогсохгүй гэнэ. Түүний хэд хэдэн бүтээлээс Богд хаанд блэг болгон өгч байсан гэсэн аман яриа байдаг юм байна. С.Шагж гуай үүнээс гадна үсгийн дүрэм, тайлбар толь бичиг, Тогтсон тааллын болор ном гэхчилэн олон алдартай бүтээл нь Үндэсний төв номын санд хадгалагдаж байна.